Τα όρια της ανεκτικότητας

Les frontières de la tolérance

Η σύγχρονη ιδέα της ανεκτικότητας απέναντι στις πεποιθήσεις και τις αντιλήψεις των άλλων ως στάση που συµβάλλει στο κοινό καλό εµφανίστηκε την εποχή του ∆ιαφωτισµού, ύστερα από αιώνες θρησκευτικών πολέµων. Αφού την ανέπτυξαν µεγάλοι στοχαστές όπως ο Τζων Λοκ και ο Βολταίρος, κέρδισε σταδιακά έδαφος και ρίζωσε στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αµερική. Ωστόσο, µε την επανεµφάνιση του φανατισµού και της τροµοκρατίας, η θρησκευτική ανεκτικότητα αµφισβητείται πλέον ευθέως από µια φοβισµένη κοινή γνώµη.

Ο Denis Lacorne εξετάζει την εµφάνιση και την εξέλιξη της νεωτερικής ιδέας της ανεκτικότητας καλώντας µας να αναστοχαστούµε πώς πρέπει να αντιδράσουµε στις σύγχρονες προκλήσεις. ∆ίνει µάλιστα στη µελέτη του έναν ευρύ χρονικό ορίζοντα, εξετάζοντας ακόµα και προνεωτερικές όψεις της, όπως η «ανεκτικότητα» των Οθωµανών και της Βενετικής ∆ηµοκρατίας, για να φτάσει µέχρι την απαγόρευση της µπούρκας στη Γαλλία και στα κινήµατα της λευκής υπεροχής στις ΗΠΑ τον 21ο αιώνα.

Τα όρια της ανεκτικότητας θέτουν κρίσιµα ερωτήµατα: Πρέπει να επιβάλλουµε όρια στην ελευθερία της έκφρασης στο όνοµα της αξιοπρέπειας του ανθρώπου; Πρέπει να αποδεχόµαστε θρησκευτικά σύµβολα στον δηµόσιο χώρο; Μπορούµε να ανεχόµαστε τους αρνητές της ανεκτικότητας; Μολονότι αναγνωρίζει ότι ανεκτικότητα δεν σηµαίνει κατάργηση κάθε ορίου, ο συγγραφέας την υπερασπίζεται απέναντι σε πρόσφατες προσπάθειες παράκαµψής της. Υποστηρίζει ότι, διαφορετικά, απειλείται η ίδια η ύπαρξη της πλουραλιστικής κοινωνίας. Το βιβλίο είναι µια καίρια συµβολή στον διάλογο για τις θεµελιώδεις προκλήσεις που αντιµετωπίζει η δηµοκρατία τον 21ο αιώνα.